Aflatoxine B1 overheerst in vroegtijdige meldingen begin 2016

In het overzicht van vroegtijdige meldingen bij SecureFeed over de eerste vier maanden van 2016 overheerst Aflatoxine B1. De 76 waarnemingen van verhoogde waardes van deze mycotoxine maken ruim een derde uit van het totaal aantal van 211. Veel minder meldingen hebben betrekking op de mycotoxinen DON en ZEA. Daarnaast speelde begin dit jaar het incident met pesticiden in citruspulp.

Meer vroegtijdige meldingen over Aflatoxine B1 hangt samen met een groter aandeel van Rusland en Brazilië bij de herkomst van maïs(bij)producten als (grondstof voor) diervoedermiddel. Het protocol van SecureFeed voor Aflatoxine waarborgt een continue stroom analyseresultaten. Hierop actualiseert SecureFeed frequent de risico-indeling van herkomstlanden. De regelmatige overschrijding van de eigen, bovenwettelijke actiegrenzen toont het belang van de voortdurende informatiestroom aan voor de risicobeheersing. Op basis van de analyses werd bijvoorbeeld uit voorzorg besloten om alle mais afkomstig van een zeeboot uit Roemenië als ongeschikt voor melkveevoeders te kwalificeren. De landen die de meeste meldingen voor aflatoxine B1 voor hun rekening namen waren Rusland (21x), Brazilië (20x), Oekraïne (12x), Hongarije (9x) en Roemenië (7x).

Veel minder DON en ZEA

Het meldingenoverzicht bevestigt verder dat de maïs van oogst 2015 van betere kwaliteit is dan die van 2014. De eerste vier maanden van 2016 kreeg SecureFeed één melding over een verhoogde waarde van DON en zes over ZEA. Daarmee zet de trend door die eind 2015 al zichtbaar werd. In de periode september t/m december ontving SecureFeed 30 meldingen over DON en 42 over ZEA (op een totaal van 223 meldingen). In de periode januari t/m april 2015 lagen deze aantallen veel hoger, met 143 vroegtijdige meldingen over DON en 133 over ZEA (op 355 meldingen in die periode).

SecureFeed deelt meldingen in naar (mogelijke) impact op de diervoeder- en voedselveiligheid. Bij een ‘Signaal’ kan het betrokken individuele bedrijf met eigen (extra) maatregelen gevolgen van het probleem beheersen. Een ‘Alert’ vereist bij meer diervoederbedrijven extra waakzaamheid en soms aanvullende maatregelen. Bij ‘Geweigerde vrachten’ is de (handels)kwaliteit het probleem, niet de veiligheid. Een ‘Calamiteit’ heeft de meeste impact, en treft ook andere ketenschakels. In januari t/m april viel geen enkele melding in die categorie. Eén keer was de diervoeder- of voedselveiligheid in het geding. Bij een productiefout kwam premix Narasin, een coccidiostaticum voor vleeskippen, in konijnenvoer terecht. Dit resulteerde bij twee bedrijven in verhoogde uitval onder de konijnen.

Signalen

In genoemde periode ontving SecureFeed 123 meldingen in de categorie Signaal. Het betrof onder meer meldingen over te hoge waardes van pesticiden (5x) en van het zware metaal arseen (2x). Verder kwamen de volgende contaminanten vaker dan één keer voor: blauwzuur (3x) dioxinen (2x) en Moederkoren (2x).

SecureFeed kreeg 21 meldingen van niet kritische salmonella’s. Dit zijn alle salmonella serotypen, uitgezonderd de typen die de NVWA als kritisch benoemt (enteritidis, java, infantis, typhimurium, hadar en virchow). De salmonella’s werden aangetroffen in Koolzaadschroot (10x), Sojaschroot (5x), Hemoglobinepoeder (4x), Zonnebloemzaadschroot en Zonnebloemzaadschilfers. De stijging in het aantal meldingen van Salmonella, is typisch voor de herfst- en wintermaanden, waar condensvorming in productielijnen van eiwitrijke producten de uitgroei van Salmonella in de hand werken. Hoewel deze niet-kritische salmonella’s geen directe bedreiging voor de voedsel- en voederveiligheid vormen, zegt hun aanwezigheid wel iets over de hygiëne in de voortbrengingsketen van het diervoeder. Daarom spreekt SecureFeed leveranciers die in korte tijd meerdere keren besmet product leveren hierop aan en zijn de meldingen in enkele gevallen aanleiding voor een extra leveranciersaudit.

Alerts en geweigerde vrachten

SecureFeed classificeerde 48 meldingen als ‘Alert’. Het incident met pesticiden in citruspulp zorgde voor een sterke stijging in deze categorie meldingen. Dit incident is tekenend voor de problematiek die deelnemers ervaren met de inkoop van diervoeders van plantaardige oorsprong uit landen buiten de EU. Bij de teelt wordt regelmatig van lokaal toegelaten pesticiden gebruik gemaakt, die in de EU geen toelating kennen en waarvoor vaak in de EU de detectielimiet van 0,01 mg/kg als standaard residunorm geldt. Deze combinatie zorgt voor veel knelpunten. Van de 30 Alerts over pesticiden, hadden er 22 betrekkingen op het incident met citruspulp uit Brazilië en de VS waarover SecureFeed in maart en april berichtte. Na intensief overleg tussen betrokken ketenpartijen en een diepgaande risicobeoordeling, zijn alle betrokken partijen citruspulp weer vrijgegeven voor gebruik in diervoeding. Daarnaast waren er meerdere Alerts voor Blauwzuur in lijnzaad (4x) en kritische salmonella’s in hemoglobinepoeder (5x).

Bij de categorie ‘Geweigerde vrachten’ ging het in totaal om 40 gevallen, waarbij teveel vervuiling in de partij diervoeder zat (zoals insecten of plastic) of teveel bijmenging van andere, ongewenste grondstoffen. Ook waren er veel partijen met een afwijkende geur (muf of de geur van de vorige lading). In meer dan de helft van de gevallen betrof het partijen tarwe bij ontvangst werden geweigerd.

SecureFeed

SecureFeed gebruikt de informatie uit meldingen voor het actueel houden van het risicoprofiel van voedermiddelen en van het monitoringplan. Met de meldplicht leveren de (aspirant)deelnemers van SecureFeed een actieve bijdrage aan borging van de voeder- en voedselveiligheid. Zij waren dan ook de voornaamste bron van de meldingen (179x). Andere bronnen waren leveranciers (27x), GMP+ (2x), de media (2x) en laboratoria (1x).

Deelnemers van SecureFeed leveren voedermiddelen, mengvoeders en toevoegingsmiddelen rechtstreeks aan veehouders. Met SecureFeed werken zij samen aan risicobeoordeling en monitoring van grondstoffen en leveranciers ervan. Bundeling en uitwisseling van kennis en expertise onderling en met ketenpartners en externe partijen versterkt de risicobeheersing en draagt bij aan ketenborging van de voedselveiligheid. Meer informatie is te vinden op www.securefeed.eu.